با توسعه فناوری و رشد روزافزون شرکت‌ها در دنیای آنلاین، بسیاری از آن‌ها متمایل به تمرکز بر منافع کوتاه مدت هستند. این تمرکز برای افزایش درآمد و سود سهامداران در دوره‌های کوتاه مدت قابل درک است، اما آیا این رویکرد درازمدت به نفع کسب و کار است؟ آیا تضییع طولانی مدت می‌تواند منجر به نابودی یک شرکت گردد؟ در این مقاله، به بررسی تأثیر تمرکز بر منافع کوتاه مدت بر کسب و کارها و نحوه جدا شدن برخی شرکت‌های بزرگ از این الگوی عملکرد می‌پردازیم.
در یک پژوهش جدید، تحلیلگران تجارت الکترونیک نشان داده‌اند که شرکت‌های بزرگ مانند آمازون، تیک‌تاک، فیسبوک و اوبر در دوران نخست توجه خود را به کاربران می‌گذارند و سعی می‌کنند تجربه کاربری بهتری را ارائه دهند. این امر باعث رشد سریع و جذب مشتریان بیشتر می‌شود. اما در مرحله بعد، برای بهبود وضعیت مالی خود، آن‌ها به سمت تأمین کنندگان و شرکای تجاری خود حرکت می‌کنند و تمرکزشان را از کاربران به سوددهی خود جابه‌جا می‌کنند. این انتقال منجر به تغییر در تعامل با کاربران و تخریب تجربه کاربری می‌شود.
با ادامه رشد و تثبیت نیروی خریداران و تأمین‌کنندگان بر روی پلتفرم، شرکت‌ها می‌توانند قدرت بیشتری برای استخراج ارزش از آن‌ها داشته باشند. اما اینکه آیا این رویکرد پایدار و سودآور است یا خیر، چالشی بزرگ است. زیرا تمرکز بیش از حد بر منافع کوتاه مدت می‌تواند منجر به از دست دادن ارزش طولانی مدت و تضییع فرصت‌های بزرگتر شود.
چرا شرکت‌های بزرگ از تمرکز بر منافع کوتاه مدت جدا می‌شوند؟
یکی از مثال‌های برتر در این زمینه، شرکت آمازون است. در ابتدای تأسیس آمازون، این شرکت به عنوان یک مرجع خرید برای مشتریان عالی شناخته می‌شد و تجربه خرید خوبی را ارائه می‌کرد. اما در طول زمان، فروشندگان آمازون به عنوان مشتریان واقعی این شرکت تلقی شدند و اولویت‌ها تغییر کرد. به نحوی که تجربه کاربری به مرحله‌ای رسید که کاربران دیگر به راحتی نمی‌توانستند سایر گزینه‌ها را درک کنند و فقط در آمازون جستجو می‌کردند. این باعث شد که فروشندگان نیز برای فروش کالاهای خود مجبور به حضور در آمازون شوند. در نتیجه، آمازون توانسته است میزان قابل توجهی از ارزش تجارت را از فروشندگان به دست آورده و به سود سهامداران خود انتقال دهد. به عنوان مثال، امروزه فروشندگان بیش از 45 درصد از قیمت فروش کالای خود را به عنوان هزینه‌های اضافی به آمازون پرداخت می‌کنند. همچنین، برنامه “تبلیغات” شرکت، در واقع یک برنامه پرداختی (زورگیری) است که فروشندگان را مجبور به رقابت با یکدیگر برای بهترین جایگاه در جستجوها می‌کند.
تأملی در تمرکز بر منافع کوتاه مدت و افول طولانی مدت در کسب و کار
در یک مقاله دیگر، تحلیلگران بحث می‌کنند که تمرکز بر منافع کوتاه مدت به طور کلی سوددهی بدلیل تمرکز بر دوره‌های کوتاه مدت و عملکرد مالی می‌باشد. اما این رویکرد ممکن است باعث ضررهای طولانی مدت و ناتوانی در ایجاد پایداری و سودآوری بیشتر شود. بسیاری از شرکت‌های بزرگ، از جمله آمازون، در ابتدای تأسیس توانستند با بازنگری در الگوی عملکرد و تمرکز برای خدمت به مشتریان، ارزش زیادی را برای سهامداران خود ایجاد کنند. به عنوان مثال، برنامه Amazon Prime که باعث تحمیل هزینه‌های زیاد برای شرکت شد، باعث ایجاد وفاداری مشتریان به آمازون شده و در نهایت به عنوان یک منبع عایدی قابل توجه برای شرکت تبدیل شده است. همچنین، سرویس آمازون وب سرویس (AWS) که در ابتدا تحت توجه کمتری قرار گرفت، به یکی از منابع درآمدزای بزرگ برای آمازون تبدیل شده است.
The Enshittification Lifecycle of Online Platforms
در نهایت، باید تأکید کرد که تمرکز بر منافع کوتاه مدت تنها در دوره‌های کوتاه مدت می‌تواند سودده باشد. اما در طولانی مدت، این رویکرد می‌تواند عواقب منفی جدی را برای کسب و کارها به همراه داشته باشد. بهترین راهکار برای شرکت‌ها این است که تمرکز خود را از منافع کوتاه مدت به ایجاد ارزش برای مشتریان و تأمین‌کنندگان و توسعه روابط بلندمدت جابجا کنند. باید به دنبال سودآوری درازمدت و ارتباطات پایدار با تمامی ذینفعان بوده و از تضییع فرصت‌های بزرگتر جلوگیری نمایند.
در نتیجه، شرکت‌هایی که قادر به اعمال تغییرات در الگوی عملکرد خود و تمرکز بر ارزش‌های بلندمدت هستند، می‌توانند پایداری و سودآوری بیشتری را تجربه کنند. تمرکز بر منافع کوتاه مدت ممکن است در دوره‌های کوتاه مدت به نفع سهامداران باشد، اما برای بقا و رشد بلندمدت کسب و کار ضرورتی ندارد. در نهایت، ساختن یک کسب و کار پایدار و موفق نیازمند تعادل منافع بین تمامی ذینفعان است و رعایت اصول توسعه بلندمدت است.
